Zaćma – czy można ją zoperować u zwierząt?

Zaćma to choroba polegająca na rozwinięciu zmian w soczewce oka, które mogą utrudniać lub wręcz uniemożliwiać widzenie u zwierząt. Objawia się zmianą koloru oka na mlecznobiały i zaburzonym widzeniem. Warto nadmienić, że w związku z korzystaniem w głównej mierze z innych narządów zmysłów (węch i słuch) objawy zaburzonego widzenia mogą być niespecyficzne. Co powinno zaniepokoić? Zwiększona ostrożność, zmiany w zachowaniu w zależności od oświetlenia (w zależności od lokalizacji zaćmy), niechęć do chodzenia po schodach czy nierozpoznawanie Opiekunów. Zaćma z zasady jest chorobą progresywną, choć istnieją rodzaje zaćmy niewpływające na widzenie do końca życia zwierzęcia.

‍

PRZYCZYNY ZAĆMY

Najczęstszą przyczyną zaćmy u psów jest genetyka, a u kotów zaćmy wtórne. Znacznie rzadziej widzimy zaćmy spowodowane niedoborami żywieniowymi czy starcze.

Zaćma może rozwinąć się wtórnie do m.in. zapalenia błony naczyniowej oka, jaskry, odwarstwienia siatkówki lub jej zaniku.

Na szczególną uwagę zasługuje zaćma cukrzycowa. Charakteryzuje się ona bardzo szybkim rozwojem – może powstać nawet w przeciągu kilku dni! Według danych z literatury naukowej 75% pacjentów cukrzycowych rozwinie pełną zaćmę do 2 lat po usłyszeniu diagnozy.

‍

RODZAJE ZAĆMY

Zaćmę możemy podzielić na pierwotną i wtórną. W zależności od lokalizacji zmian i ich charakteru zaćmy o podłożu genetycznym (pierwotne) dzielimy na zaćmę korową, tylnego bieguna i jądrową oraz punktowe, końcówek szwów, szwu soczewki, około jądrową i zaćmę typy włókno szklane. Pierwsza grupa charakteryzuje się postępującym przebiegiem i istnieje bardzo duże ryzyko rozwinięcia pełnoobjawowej zaćmy stąd zwierzaki dotknięte tymi rodzajami zaćmy powinny być eliminowane z rozrodu. Druga grupa to zaćmy niższego priorytetu, co to oznacza? Rzadko postępują na tyle aby upośledzać widzenie, rokowanie w ich przypadku jest znacznie lepsze. Zaćma wtórna zdecydowanie częściej występuje u kotów niż u psów. Spowodować ją mogą np. zapalenie błony naczyniowej.

‍

ROKOWANIE CO DO WIDZENIA

Rokowanie co do widzenia jest bardzo dobre jeśli zaćma występuje jako pojedyncza choroba. W przypadku stwierdzenia większej ilości wad w oczach zwiększa się ryzyko komplikacji. Jeśli doszło do odwarstwienia siatkówki lub zaćma jest zaćmą wtórną do zaniku siatkówki rokowanie jest złe. Dlatego tak ważna jest kwalifikacja pacjenta do zabiegu. Kwalifikacja ta obejmuje wykonanie badania USG gałki ocznej oraz badania elektroretinograficznego. U niektórych ras dodatkowo może zostać zalecona gonioskopia i testy genetyczne.

ZABIEG

‍
Zabieg (fakoemulsyfikacja) wykonywany jest dokładnie tak samo jak u ludzi. Wejście w rogówce do przedniej komory oka ma 3 mm. W pierwszym etapie wykonuje się kapsulorekscję czyli okrągły otwór w torebce soczewki, który pozwoli na wejście i kontakt fakoemulsyfikatora z masami zaćmowymi. Zaćma po usunięciu nie może wrócić/odrosnąć. Możliwe jest jednak zmętnienie tylnej torby soczewki– dlatego jeśli nie występują przeciwwskazania wykonuje się w niej tylną kapsulorekcje. Procedura ta ma na celu zachowanie osi widzenia do końca życia zwierzęcia.
W czasie zabiegu do oka wkładana jest sztuczna soczewka. W niektórych przypadkach lepiej jest nie wkładać soczewki – wtedy zwierzak po zabiegu i tak widzi ale potrzebuje więcej czasu aby zaadaptować się do różnic odległości. Ostateczna decyzja o włożeniu soczewki podejmowana jest w trakcie zabiegu!
Rana pooperacyjna jest zamykana nitką grubości ludzkiego włosa.

‍

POSTĘPOWANIE POOPERACYJNE

Pierwsze 2 tygodnie po zabiegu są intensywnym czasem podczas, którego należy podawać leki ogólne i miejscowe. Zwierzak powinien chodzić w twardym kołnierzu minimum 10 dni po zabiegu. W czasie rekonwalescencji ważny jest monitoring ciśnienia wewnątrzgałkowego więc wskazane są wizyty kontrolne. Bezpośrednio po zabiegu odbywają się one co kilka dni, a z czasem co kilka mc lub raz na rok.

‍

KOSZT OPERACJI ZAĆMY U PSA?

Ustawa o wykonywaniu zawodu lekarza weterynarii zabrania umieszczania cen na stronach internetowych. W celu uzyskania informacji dotyczących kosztów usług okulistycznych proszę o kontakt z recepcją KoniczynaVet.

W przypadku posiadania ubezpieczenia dla zwierząt proszę kontaktować się z przedstawicielem firmy ubezpieczeniowej w celu uzyskania informacji dotyczącej refundacji zabiegu.

‍

PROFILAKTYKA

Niestety tylko dla kilkunastu ras jest opisana mutacja w genie powodującym zaćmę (HSF4, FYCO1, CFA20/21, CFA4/30). U psów hodowlanych jeśli opisano daną mutację powinno się wykonać takie badanie. Jeśli nie ma opisanej mutacji rodzice przed kryciem powinni przejść pełne badanie okulistyczne, które mogłoby „wyłapać” zaćmę na wczesnym etapie. Badania profilaktyczne powinny odbywać się nie rzadziej niż raz na rok.

‍

‍